Hoe kun je met autisme effectief zijn? Dat je dus werkelijk je doelen op het werk of privé behaald zonder al te veel stress? Uit mijn gesprekken met verschillende mensen kan ik concluderen dat overzicht en planning belangrijk zijn voor de rust en balans van deze neurodiverse groep. Vanuit die rust kan iedereen effectiever zijn.
‘Je bent vast autist’
Ik merk helaas ook dat er een bepaalde taboe heerst als men dit onderwerp bespreekt. ‘Je bent vast autist’ wordt niet gezegd om iemand te complimenteren. Het is dan zo negatief. Dat is zo jammer, want deze groep heeft veel te bieden. Zo zijn ‘autisten’ over het algemeen bijvoorbeeld eerlijk, goed in analyseren en nauwkeurig.
Er zijn nog tal van mooie eigenschappen die zo een persoon bijzonder maken. Ik gebruik het woord ‘bijzonder’, omdat het een klein percentage van de bevolking betreft. Iedereen wil zo graag normaal zijn, maar je mag je uniciteit ook omarmen.
De ene persoon die autistisch is, is de andere niet. Je identiteit ligt niet hierin. Het klopt dat neurodivers zijn invloed heeft op alle aspecten van je leven, maar je bent veel meer dan dat alleen. Allemaal open deuren die dus evengoed voor mensen met autisme gelden.
Hulp nodig?
Autisme heeft ook een mindere kant: mensen met autisme kunnen moeilijk omgaan met (onverwachte) veranderingen, hebben moeite met het bewaren van overzicht en hebben meer tijd nodig om informatie te verwerken. In de snelle wereld waarin we leven, is het dan moeilijk als het op tijd en snelheid aankomt. Het is ook onmogelijk om overal controle op en over te hebben. Flexibel zijn is niet iets waar mensen met autisme sterk in zijn.
Het is voor mensen met autisme soms even zoeken welke prikkels ze wel of niet aankunnen. Normaal gezien kun je heel veel informatie filteren en onbewust weglaten. Bij autisme is dat niet zo, alles komt binnen. En dat kan verlammend werken. Verder is plannen en organiseren over het algemeen niet een van de sterke eigenschappen van mensen met autisme. Zonder generaliserend te klinken, is het ook hierbij belangrijk om de juiste begeleiding en tools aan te schaffen op de gebieden waar je vastloopt.
Planning en organisatie
Loop je vast als het om plannen en organiseren gaat? Dat is dan een reden om een kalender of familieplanner aan te schaffen! Aan de ene kant plan je in wat er moet gebeuren. Er zijn genoeg zaken waar je wel controle over hebt. Die moet je aanpakken en daarop voorbereiden. Aan de andere kant plan je genoeg rustmomenten om bij te komen of om enige flexibiliteit te bewaren. Ad hoc dingen kun je beter aan als je de mentale ruimte hebt. Die ruimte moet je ook in je planning bewaren. Juist dat voorkomt stress!
Per maand plannen
Een maandplanning geeft je bijvoorbeeld meteen overzicht voor een langere periode. Bij een weekoverzicht moet je steeds heen en weer bladeren. Als je je doelen gaat vaststellen en prioriteren, moet je de hele maand voor je kunnen zien. Visualiseer zo hoe de komende weken worden gevuld. Maak ook lijstjes. Lijstjes zijn zo handig voor het overzicht. Schrijf op wat er moet gebeuren, van afspraken tot boodschappen. Je kunt afvinken wat je reeds hebt gedaan. Dat geeft soms al een boost (het afvinken). Papier is hartstikke fijn om even naar te kijken. Het is rustgevend. Niet steeds de prikkels van een scherm, maar natuurlijk ogend papier dat kalmte uitstraalt. De vormgeving oogt enerzijds vrolijk, anderzijds geeft het je rust.
Niet alleen volwassenen hebben baat bij een planner. Ook kinderen kunnen het fijn vinden om te weten waar ze aan toe zijn. Een maandkalender is dan handig om af te tellen (“mama, over 2 weken ben ik jarig”). Markeer de dag samen met markeerstiften en stickers.
Stappenplan plannen met autisme
Hierbij een korte stappenplan als het om plannen en autisme gaat:
- Stel doelen: wat wil je deze maand doen of gedaan hebben? Visualiseer die doelen.
- Prioriteer en plan: plan meteen in wat de meeste prioriteit heeft!
- Plan niet te krap: geef jezelf de ruimte om op adem te komen, om de prikkels te verwerken (voorkom overprikkeling).
- Zoek een maatje: dit is misschien nog wel het lastigste, maar zoek iemand die je een spiegel kan voorhouden. Spreek geregeld af met die persoon die je wellicht helpt om te starten met het realiseren van je doelen en die je helpt met het afronden van je werk.
In het kort: wat is autisme?
Autisme is een breed begrip. Voor het gemak kun je stellen dat bepaalde gedragskenmerken bij mensen met autisme anders zijn dan gewoonlijk. Het gaat daarbij om sociale interactie, communicatie, flexibiliteit van denken en het verwerken van informatie. Lees ook Wat is autisme? op Autisme.nl.
Wist je dat
- … het overgrote deel van mensen met autisme een normale tot hoge intelligentie heeft?
- … we het vaak over een stoornis of beperking hebben, maar anders zijn is niet per se slecht of negatief;
- … ruim 1% van de Nederlandse bevolking autisme heeft (ongeveer 200.000 mensen).
Lees ook Hoe kan ik autisme herkennen? op Autisme.nl.
Heb jij interessante info of nieuwe inzichten over dit onderwerp? Laat het even weten en ik werk graag dit artikel bij. Zelf vind ik ook het autisme dossier op Psychologie Magazine interessant, neem daar ook zeker een kijkje!
- Heb je een gouden tip of een andere opmerking? Stuur eens een bericht en laat het weten.
- Wil je liever een geldverhaal delen (alleen voor mama’s). Klik dan op ‘interview geldverhaal‘.
- Vond je dit interessant? Deel het met anderen.
- Steun Mama Budget door je aankopen via de links te doen. Mama Budget ontvangt een kleine vergoeding wanneer je via de links zoals Bol.com of Amazon.nl bestelt.
- Belangrijk: ik ben geen financieel adviseur, ik deel mijn ervaringen en tips over geld. Ik ben ook benieuwd naar jouw geldervaring. Laten we van elkaar leren.
